Waarom worden kinderen en jeugdigen agressief? Inzicht in de rol van emoties bij het ontstaan van agressie kan bijdragen aan een antwoord op deze maatschappelijk uiterst relevante vraag. In deze bijdrage gaat de aandacht uit naar een emotie die in de klinische praktijk en het maatschappelijke debat vaak over het hoofd wordt gezien: de emotie schaamte. Beargumenteerd zal worden dat vijandigheid en agressie een reactie kunnen zijn op schaamtevolle gebeurtenissen, die dient om een positief maar kwetsbaar gevoel van eigenwaarde te handhaven of te versterken.
Lees het hele artikel gratisWat is gezonde zelfwaardering? Is positieve zelfwaardering per definitie ook gezond? In deze bijdrage wordt betoogd dat er zowel ‘gezonde’ als ‘ongezonde’ vormen van positieve zelfwaardering bestaan. Kinderlijk narcisme is zo’n vorm van ongezonde, positieve zelfwaardering. Het gaat onder anderen gepaard met emotionele labiliteit, een gebrek aan empathie, een overgevoeligheid voor kritiek en met diverse gedragsproblemen. De eerste empirische bevindingen suggereren dat de ontwikkeling van narcisme aangewakkerd kan worden in de opvoeding. Opvoedpraktijken die eenzijdig zijn gericht op het ophogen van de zelfwaardering (bijvoorbeeld door kinderen het gevoel te geven dat ze unieke talenten hebben, of door positieve vergelijkingen te maken met anderen) kunnen aanzetten tot narcisme. De implicaties voor behandeling worden bediscussieerd.
In recent onderzoek over zelfwaardering wordt steeds meer aandacht besteed aan het proces van de zelfregulatie dat aan de zelfwaardering ten grondslag ligt. Daarmee is de aandacht verschoven van het beschrijven van zelfwaardering in termen van ‘hoog’ versus ‘laag’ naar het belang van het onderkennen van zelfregulatieprocessen. Emoties vervullen daarbij een belangrijke waarschuwingsfunctie, zetten aan tot zelfregulatie met als doel het versterken dan wel het voorkomen van de afname in de zelfwaardering. Voor de klinische praktijk betekent dit dat niet meer de vraag of iemand een hoog of laag zelfbeeld heeft van belang is maar de wijze waarop de zelfwaardering gereguleerd wordt.
Jongeren maken in contact met elkaar een proces door van bewustwording van het feit dat ze een probleem hebben in de regulatie van hun emoties en van hun gedrag. Ze leren dat ze zelf over verschillende mogelijkheden beschikken om hier invloed op uit te oefenen. Ze vinden herkenning bij elkaar en voelen zich gehoord en serieus genomen door trainers en groepsgenoten, waardoor een situatie ontstaat waarin ze over zichzelf durven praten en nadenken. Er worden verschillende manieren aangereikt om tot gedragsveranderingen te komen, waarbij gebruik gemaakt wordt van de groep. Verschillende technieken worden aangeboden om zichzelf beter te leren reguleren, waarbij de jongeren voortdurend worden gestimuleerd deze te onderzoeken en vervolgens de technieken te gebruiken die bij ze passen. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van kennis die al in de groep aanwezig is en aangesloten bij de gevoeligheden van de specifieke doelgroep. Rekening wordt gehouden met hun negatieve zelfbeeld, hun negatieve ervaringen met volwassenen, en de vele teleurstellingen die deze jongeren vaak al hebben opgedaan in de relatie met anderen.
Agressie en geweld onder kinderen en jeugdigen vormen in toenemende mate een groot probleem voor onze samenleving. In de wandelgangen wordt er druk gespeculeerd over de oorzaken van dit probleem. Terugkerende termen in die discussie zijn: respect, of een gebrek daaraan, en een maatschappij die steeds meer egocentrisch wordt. Maar waardoor ontstaat agressie, wat zijn factoren die het probleem in stand houden en wat zijn de mogelijkheden tot behandeling van deze problematiek? Voor u ligt een themanummer vrijwel geheel gewijd aan voornoemde problematiek, waarbij agressie en emotieregulatie vanuit diverse hoeken belicht zullen worden.
Waarom worden kinderen en jeugdigen agressief? Inzicht in de rol van emoties bij het ontstaan van agressie kan bijdragen aan een antwoord op deze maatschappelijk uiterst relevante vraag. In deze bijdrage gaat de aandacht uit naar een emotie die in de klinische praktijk en het maatschappelijke debat vaak over het hoofd wordt gezien: de emotie schaamte. Beargumenteerd zal worden dat vijandigheid en agressie een reactie kunnen zijn op schaamtevolle gebeurtenissen, die dient om een positief maar kwetsbaar gevoel van eigenwaarde te handhaven of te versterken.
Lees het hele artikel gratisWat is gezonde zelfwaardering? Is positieve zelfwaardering per definitie ook gezond? In deze bijdrage wordt betoogd dat er zowel ‘gezonde’ als ‘ongezonde’ vormen van positieve zelfwaardering bestaan. Kinderlijk narcisme is zo’n vorm van ongezonde, positieve zelfwaardering. Het gaat onder anderen gepaard met emotionele labiliteit, een gebrek aan empathie, een overgevoeligheid voor kritiek en met diverse gedragsproblemen. De eerste empirische bevindingen suggereren dat de ontwikkeling van narcisme aangewakkerd kan worden in de opvoeding. Opvoedpraktijken die eenzijdig zijn gericht op het ophogen van de zelfwaardering (bijvoorbeeld door kinderen het gevoel te geven dat ze unieke talenten hebben, of door positieve vergelijkingen te maken met anderen) kunnen aanzetten tot narcisme. De implicaties voor behandeling worden bediscussieerd.
In recent onderzoek over zelfwaardering wordt steeds meer aandacht besteed aan het proces van de zelfregulatie dat aan de zelfwaardering ten grondslag ligt. Daarmee is de aandacht verschoven van het beschrijven van zelfwaardering in termen van ‘hoog’ versus ‘laag’ naar het belang van het onderkennen van zelfregulatieprocessen. Emoties vervullen daarbij een belangrijke waarschuwingsfunctie, zetten aan tot zelfregulatie met als doel het versterken dan wel het voorkomen van de afname in de zelfwaardering. Voor de klinische praktijk betekent dit dat niet meer de vraag of iemand een hoog of laag zelfbeeld heeft van belang is maar de wijze waarop de zelfwaardering gereguleerd wordt.
Jongeren maken in contact met elkaar een proces door van bewustwording van het feit dat ze een probleem hebben in de regulatie van hun emoties en van hun gedrag. Ze leren dat ze zelf over verschillende mogelijkheden beschikken om hier invloed op uit te oefenen. Ze vinden herkenning bij elkaar en voelen zich gehoord en serieus genomen door trainers en groepsgenoten, waardoor een situatie ontstaat waarin ze over zichzelf durven praten en nadenken. Er worden verschillende manieren aangereikt om tot gedragsveranderingen te komen, waarbij gebruik gemaakt wordt van de groep. Verschillende technieken worden aangeboden om zichzelf beter te leren reguleren, waarbij de jongeren voortdurend worden gestimuleerd deze te onderzoeken en vervolgens de technieken te gebruiken die bij ze passen. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van kennis die al in de groep aanwezig is en aangesloten bij de gevoeligheden van de specifieke doelgroep. Rekening wordt gehouden met hun negatieve zelfbeeld, hun negatieve ervaringen met volwassenen, en de vele teleurstellingen die deze jongeren vaak al hebben opgedaan in de relatie met anderen.
