Tussen 2018 en 2024 heb ik met veel plezier samengewerkt met collega’s uit het hele land aan de landelijke richtlijn Trauma van richtlijnenjeugdhulp.nl. Een belangrijk onderdeel van de richtlijnontwikkeling was het inzichtelijk maken van interventies die in Nederland beschikbaar zijn, hoe deze worden toegepast en welke evidentie hiervoor bestaat. In onze zoekactie kwamen meer dan veertig interventies naar voren, interventies die in meer of mindere mate beogen traumagerelateerde symptomen te beïnvloeden. Ik was, en ben nog steeds, onder de indruk van de innovaties in het traumaveld die van Neder landse bodem komen. Ik denk bijvoorbeeld aan de wereldwijd unieke werkwijze van het Centrum Seksueel Geweld, de pioniers van het KINGS- en ITB-programma en de vele (pleeg)ouders die dankzij Zorgen voor Getraumatiseerde Kinderen woorden vonden voor het lijden van hun kind. Dagelijks wordt er werk verricht om de zorg voor jeugdigen die ingrijpende levensgebeur tenissen meemaken, te verbeteren. Door jeugdigen die bereid zijn om hun traumaverhaal met behulp van ‘ Write Junior’ op te schrijven. Door therapeuten in de jeugdzorg die met behulp van de ‘ Slapende honden’-methodiek proberen om barrières voor trauma verwerking op te heffen. En door onderzoeksgroepen die het veld vooruitduwen door ervaringen en kennis om te zetten in innovatieve methodieken en deze te toetsen.
Het Tijdschrift Kinder- & Jeugdpsychotherapie is gratis voor leden, niet-leden kunnen een enkele editie kopen voor € 17,- plus verzendkosten.
N.B. Sinds 2024 wordt het tijdschrift uitgegeven door Boom Uitgevers. Nummers vanaf 2024 kunnen worden besteld via medisch@boom.nl
Bestel - of - Log inTussen 2018 en 2024 heb ik met veel plezier samengewerkt met collega’s uit het hele land aan de landelijke richtlijn Trauma van richtlijnenjeugdhulp.nl. Een belangrijk onderdeel van de richtlijnontwikkeling was het inzichtelijk maken van interventies die in Nederland beschikbaar zijn, hoe deze worden toegepast en welke evidentie hiervoor bestaat. In onze zoekactie kwamen meer dan veertig interventies naar voren, interventies die in meer of mindere mate beogen traumagerelateerde symptomen te beïnvloeden. Ik was, en ben nog steeds, onder de indruk van de innovaties in het traumaveld die van Neder landse bodem komen. Ik denk bijvoorbeeld aan de wereldwijd unieke werkwijze van het Centrum Seksueel Geweld, de pioniers van het KINGS- en ITB-programma en de vele (pleeg)ouders die dankzij Zorgen voor Getraumatiseerde Kinderen woorden vonden voor het lijden van hun kind. Dagelijks wordt er werk verricht om de zorg voor jeugdigen die ingrijpende levensgebeur tenissen meemaken, te verbeteren. Door jeugdigen die bereid zijn om hun traumaverhaal met behulp van ‘ Write Junior’ op te schrijven. Door therapeuten in de jeugdzorg die met behulp van de ‘ Slapende honden’-methodiek proberen om barrières voor trauma verwerking op te heffen. En door onderzoeksgroepen die het veld vooruitduwen door ervaringen en kennis om te zetten in innovatieve methodieken en deze te toetsen.
Kinderen en jongeren worden regelmatig blootgesteld aan ingrijpende gebeurtenissen, wat bij een aanzienlijke groep kan leiden tot een posttraumatische stressstoornis (PTSS) en verstoring van de gezonde ontwikkeling. Verschillende traumaverwerkingstherapieën zijn effectief gebleken, zoals blijkt uit internationale Randomized Controlled Trials (RCT’s). Dit artikel beschrijft de studie van Kooij en collega’s (2022), waarin gemeenschappelijke elementen van vijf bewezen traumatherapieën voor kinderen en jongeren zijn geïdentificeerd. De bevindingen worden gekoppeld aan de klinische praktijk om inzicht te bieden in werkzame factoren binnen traumatherapie en zo een meer gepersonaliseerde aanpak te ondersteunen. De studie bestond uit een literatuurreview en een kwalitatieve analyse via een aangepaste Delphi-methodiek met Nederlandse experts. Hieruit kwamen tien gemeenschappelijke therapietech nieken (onder andere psycho-educatie, ontspanning, exposure en cognitieve herstructurering) en zeven therapiemechanismen (waaronder affectregulatie, motivatie en de therapeutische relatie) naar voren. De resultaten onderstrepen het belang van maatwerk, waarbij technieken worden afgestemd op de individuele behoeften van het kind of de jongere en de omgeving. Opvallend is dat ouderbetrokkenheid in veel behandelprotocollen niet expliciet is opgenomen, terwijl dit in de klinische praktijk wel als essen tieel onderdeel wordt gezien. Het identificeren van gemeenschappelijke elementen draagt bij aan de ontwikkeling van meer modulaire en contextgevoelige behandelvormen, met name voor de complexe en heterogene groep kinderen met traumagerelateerde klachten. Dit is ook relevant in omgevingen met beperkte middelen, zoals vluchtelingenkampen, of bij het opzetten van intensieve en gecombineerde behandelprogramma’s. De studie van Kooij en collega’s ondersteunt bovendien therapeuten bij het toepassen en aanpassen van bewezen effectieve technieken en mechanismen binnen hun bestaande expertise
Aanleiding. Gezinnen die gezamenlijk traumatische ervaringen meemaken, kunnen te maken krijgen met psychische klachten en een verstoorde gezinsdynamiek. Bestaande traumabehandelingen richten zich vaak op individuele klachten en minder op onderlinge interacties. Methode. In dit kwalitatieve onderzoek zijn twee focusgroepen gehouden met ervaren traumabehandelaren en twee interviews met een expert in Narratieve Exposure Therapie (NET) en een ervaringsdeskundige. De data zijn aan een thematische analyse onderworpen om inzicht te krijgen in de behoefte aan en de inhoud van een gezinsgerichte narratieve behandeling voor gezinnen na het meemaken van trauma. Resultaten. De behandelaren en de ervaringsdeskundige benadrukten de noodzaak van een systemische benadering na trauma. Gezinsgerichte narratieve therapie kan bijdragen aan onderling begrip en onderlinge relaties verbeteren. Belangrijke behandelcomponenten zijn een goede screening en voorbereiding met psycho-educatie, het gezamenlijk leggen en doorwerken van een levenslijn en een behandeling met ruimte voor maatwerk, gegeven door meerdere therapeuten. Conclusie. Gezinsgerichte narratieve behandeling voorziet in een behoefte en biedt potentie voor het versterken van gezinsrelaties na trauma. Op basis van de resultaten is een eerste versie van een behandelrichtlijn voor gezinsgerichte narratieve behandeling ontwikkeld: Het Familienarratief. Een pilotstudie met gezinnen zal helpen om de toepasbaarheid en effectiviteit van deze interventie verder te evalueren.
Er zijn verschillende vormen van kindermishandeling die veelal in combinatie voorkomen, denk hierbij aan fysieke mishandeling en verwaarlozing, emotionele mishandeling en verwaarlozing, seksueel misbruik en getuige zijn van huiselijk geweld. Voor kinderen die kindermishandeling hebben meegemaakt en diverse psychische klachten hebben maar bij wie traumabehandeling niet lukt, is een innovatief behandelmodel doorontwikkeld: Integratieve Gehechtheidsbevorderende Traumabehandeling voor Kinderen (IGT-K). Het behandelmodel richt zich op het herstellen van vertrouwen tussen de (pleeg)ouder en het kind en het versterken van hun vaardigheden, zodat traumabehandeling bij het kind mogelijk wordt. IGT-K combi neert de expertise van een EMDR-therapeut en een gezinstherapeut. Een eerste onderzoek liet veelbelo vende resultaten zien, en nu loopt een vervolgonderzoek met meer gezinnen en uitgebreidere metingen. In dit artikel bespreken we IGT-K, een praktijkvoorbeeld en het onderzoek.
In gezinnen waar ouders en/of kinderen functioneren op een licht verstandelijk beperkt (LVB) niveau, blijkt reguliere hulpverlening vaak onvoldoende effectief. De impact van ingrijpende ervaringen, een gebrek aan positieve ervaringen en de kwetsbare omstandigheden waarin deze gezinnen leven, wordt vaak onvoldoende herkend, terwijl dit diep doorwerkt in de opvoeding en gezinsdynamiek. Dit artikel pleit voor gezinsgerichte traumabehandeling, ingebed in trauma-informed care, waarbij de focus verschuift van opvoedproblemen naar de onderliggende oorzaken van zichtbare problematiek. Aan de hand van praktijkervaringen en een uitgewerkte casus tonen de auteurs aan dat kortdurende, intensieve trauma behandeling bij ouders die functioneren op LVB-niveau niet alleen haalbaar is, maar ook leidt tot meer ruimte voor herstel, verbinding en het doorbreken van intergenerationele patronen. Ervaringen uit de praktijk suggereren bovendien dat deze aanpak ruimte kan creëren waardoor andere interventies beter tot hun recht komen. Flexibiliteit, samenwerking met het netwerk en afstemming op de leefwereld van gezinnen zijn daarbij cruciaal om de ondersteuning toegankelijk en duurzaam helpend te maken.
Het Tijdschrift Kinder- & Jeugdpsychotherapie is gratis voor leden,
niet-leden kunnen een enkele editie kopen voor € 17,- plus verzendkosten.
Nummers vanaf 2024 kunnen besteld worden bij Boom Uitgevers.
Nummers vanaf 2024 kunnen besteld worden bij Boom Uitgevers.
Bestel- of - Login